Roma Ordusu Tarihi

Yurttaş Askerler

Hastati: M.Ö 220 - M.Ö 180 yılları arasında roma ordusunun temel savaş unsuruydular genç ve tecrübesiz askerlerdir yanlarında 1 adet gladius denilen 50 cm uzunluğundaki kılıç ve pilum denilen mızrak taşırlardı bronz göğüslük giyerlerdi. Savaşlarda düşmanla temasa ilk önce hastatiler geçer ve yorulduklarında yerlerini onlardan daha tecrübeli birlikler olan  principelere bırakırlardı.

Principe: Hastatilerden daha donanımlı ve tecrübeli orta yaş askerlerdir. Genellikle zincirden zırh giyerler gladius denilen kılıç ve pilum denilen mızrak taşırlardı. Roma ordusunun 2. saffını oluştururlar yorulduklarında toparlanmak için yerlerini triariilere bırakırlardı.

Triarii: Roma ordusunun 3. saffını oluştururlardı bu yüzden defansif bir birlikti. Bronz zırh veya zincir zırh kullanır hastati ve principelerden daha geniş kalkanlar kullanırlardı mızraklarıyla düşman süvarilerine karşı yunanlıların falanks taktiğine benziyen formasyonlar ile savaşırlardı. Ordunun en tecrübeli elit askerleriydi. Hastati ve principeler zor duruma düştüğünde triariilerin arkasına geçerlerdi böylece roma ordusu hep taze kuvvetlerle desteklenerek savaşta devamlı dinç kalırdı.

Velites: Roma ordusunun hafif piyadeleriydi deriden zırh giyerler yada hiç zırh kullanmazlardı cirit, pilum, sapan ve gladius kullanırlardı yoksul halktan seçildikleri için küçümsenirlerdi.

Equites: Roma ordusunun hafif ve tek çeşit süvarileri idi. Ordunun sadce 10 da 1 ini oluştururlardı.

Gaus Marius Reformları ( Profösyonel Lejyonlar )

Cumhuriyet lejyonları: Bu reformun nedeni eski roma ordusunun yetersiz kalması idi. Principe, hastati, velites gibi birlikler kaldırıldı ve yerine paralı daha iyi eğitim almış olan Lejyonerler geldi. Fakat  Triarii ve Equites gibi birlikler bir müddet daha kullanıldılar. Cumhuriyet lejyonları bronz miğfer ve zincir zırh(bazı lejyonlar metal zırh giyerdi) giyer ve gladius adında bir kılıç ve spatha isimli bir buçak, tahta levhalardan birleştirilmiş vücüdun yanlarınıda koruyan dikdörtgen bir kalkan ve 2 tanede pilum denilen mızrak kullanırlardı. Bu dönemde testodo savunması ortaya çıktı. Eskiden yurttaş askerler komutanlarına bağlı değil direk olarak senatoya bağlılardı ama paralı lejyonların yönetimi direk olarak komutanlarına bağlıydı bu olayda komutanlara siyasi güç kazandırdı ve komutanlar yönetime karışmaya başladılar hatta diktatör oldular. İmparatorluk dönemine kadar iç savaşların ve tiranların ardı arkası kesilmedi.

Auxilia: Roma ordusunun hafif piyadesini oluştururlardı kale ve şehir muhafızlığı yaparlardı. Zincirden bir zırh, bronz miğfer, tahtadan oval bir kalkan, gladius, spatha techizatları idi. 

Augustus Reformları 
Bu dönemin yeniliği preatorların gelmesi ve diğer lejyonların sınırlarda sabit hale getirilmesi.

Preatorian: Romada şehrinde Preatorium tepesindeki kışlalarında otururlardı. Roma şehrini ve sarayı korurlardı ordunun en tecrübeli ve iyi askerleri arasından seçilirlerdi. İmparatorların katıldıkları seferlerde imparatorlara refakat eder ve korurlardı. Demirden püsküllü bir miğer, işlemeli zırh ve pelerin giyerlerdi. Pek çok siyasi entirika ve cinayete karıştılar pek çok imparatoru öldürüp istediklerini başa getirdiler. Örneğin İmp Cladiusu tahta çıkardılar, Otho, Galba, Vitelius gibi İmparatorlar eski preatorlardandı, Antonyus hanedanının son imparatoru Comudusu öldürdüler, Sevarus hanedanının kurucusu Septim Sevarus dışında Sevarus hanedanındaki İmparatorların hiçbiri eceliyle ölmedi hepsini preatorlar öldürdü.

Lejyonlar sabit hale getiriliyor: Bu dönemin lejyonları 28 tane sabit lejyona bölünmüşler idi bunları 1 tanesi Roma şehrinde(preatorlar) diğerleri ise sınır bölgelerinde idi. Fakat roma lejyonlarının birkaç yüz tane olduğu tahmin ediliyor ama bunların sadece 50 tanesi hakkında bilgiler var. Giyimlerine baktığımızda metal levhalardan oluşturulmuş bir zırh(bazı lejyonlar zincir zırh kullanıyorlardı), metal miğerfer, tahta dikdörtgen bir kalkan( her lejyonun kalkanında ait oldukları lejyonun işaretleri vardı), Gladius kılıcı ve spatha buçağı, 2 tanede pilum mızrağı bulunuyordu. Lejyonlar sınır bölgelerine yerleştiği için daha iç kısımda kalan topraklarda auxilia birlikleri bulunurdu. Bu dönemde her lejyonun bir süvari taburu vardı ama bunun sayısı hala 10 da 1 e denk geliyordu. 

Diokletianus ve Konstantin Reformları

Bu dönemin lejyonları diokletianusun başlattığı ve Konstantinin bitirdiği reformlar ile sil baştan değişti. Sabit lejyonlar kaldırıldı yerine Comitatenses adlı hareketli lejyonlar kuruldu. Limitanei denilen hafif piyadeler kale ve şehirlerde muhafızlık yaptı. Preatorlar kaldırıldı yerine Scholae adı verilen küçük muhafız birliği kuruldu. Süvarilerin sayısı ordunun 3 te 1 ine denk hale getirildi. Ordunun komutanlığı 2 ye bölündü Magister Militum (piyade komutanı) ve Magister Equitum ( süvari komutanı). Foeterati adı verilen barbarlardan paralı olarak toplanan askerlerden birlikler kuruldu.

Comitatenses: Gladius, spatha, pilum(2), tahta oval kalkan, zincir zırh ve metal miğfer techizatlarını oluşturur. Roma ordusunun ağır piyadesini teşkil eder.

Limitanei: Roma ordusunun hafif piyadeleridir. Kale ve şehir muhafızlığı yaparlar.

Scholae: Roma İmparatorunun kişisel muhafızlarıdır ve orduda süvarilik yaparlar.

Foeterati: Barbar kavimlerinden alınan paralı askerlerdir. Burgundi, Got ve Alemani kavimlerinden gibi kavimlerden çoğunlukla alınıyor